Digital Markets Act (DMA) Nedir ve Şirketlerin Hayatında Neleri Değiştirecek?

Digital Markets Act (DMA, Avrupa Birliği tarafından dijital pazarları ve çevrimiçi platformları düzenlemek için getirilen önemli yasa tasarısıdır. Bu yasanın etkilediği nüfusun Avrupa Birliği’nin toplam nüfusu kadar olduğu anlamına gelir. Avrupa Birliği’nin nüfusu 2021 itibarıyla yaklaşık 447 milyon civarındadır.

Terimler Sözlüğü

Digital Markets Act (DMA) nedir?

- - DMA, büyük teknoloji şirketlerinin gücünü sınırlamaya odaklanmıştır. Bu şirketler genellikle “kapı bekçileri” olarak adlandırılır ve DMA, bu şirketlerin pazar hakimiyetini kötüye kullanmalarını önlemeyi amaçlar.
  - Yasa, adil rekabeti sağlamak ve yenilikçi küçük ve orta ölçekli işletmelerin büyümesini desteklemek için tasarlanmıştır.
  - DMA, belirli kriterlere uyan büyük platformları tanımlayarak, bu platformların rekabeti bozucu davranışlarını sınırlandırır

Digital Services Act (DSA) nedir?

- - DSA, çevrimiçi hizmetlerin işleyişi ile ilgili daha geniş bir yasal çerçeve sunar ve özellikle çevrimiçi içerik yönetimiyle ilgilenir.
  - Bu yasa, çevrimiçi platformların kullanıcılarının güvenliğini artırmayı, yasadışı içerik ve ürünlerin yayılmasını önlemeyi ve dijital hizmetlerin şeffaflığını ve hesap verebilirliğini artırmayı hedefler.
  - DSA, kullanıcıların çevrimiçi ortamda karşılaştıkları zararlı içerik ve davranışlarla mücadele etmeyi amaçlayarak, kullanıcı haklarını güçlendirir.

Gatekeeper nedir?

Gatekeeper” (Kapı Bekçisi), büyük dijital platformları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu platformlar, genellikle büyük kullanıcı sayılarına, yüksek ciroya veya piyasa değerine sahip olup, dijital sektörlerde kalıcı bir pazar pozisyonuna sahiptirler. Gatekeeper’lar, Avrupa Birliği içinde önemli bir etkiye sahip olan ve çeşitli kriterlere göre belirlenen şirketlerdir. DMA’nın getirdiği düzenlemeler ve yükümlülükler, özellikle bu gatekeeper olarak tanımlanan platformlara uygulanır.

DMA Kapsamında Neler Olabilir?

Kendini Önceliklendirme Yasağı: Şirketlerin, örneğin Google’ın arama sonuçlarında kendi ürünlerini önceliklendirmesi engellenir.
Kişisel Verilerin Yeniden Kullanımı Yasağı: Facebook gibi şirketlerin, alt şirketleri (örneğin WhatsApp) üzerinden elde edilen kişisel verileri kullanması yasaklanabilir.
Platform İş Kullanıcılarının Haklarının Korunması: Apple gibi şirketlerin App Store üzerinden yapılan işlemlerde %30 komisyon alma gibi uygulamaları engelleyebilir.
En İyi Tekliflerin Platformda Sunulması Zorunluluğunun Yasaklanması: Amazon’un e-kitap yayıncılarından Amazon e-kitap pazarında en iyi koşulları uygulama şartı gibi uygulamalar yasaklanabilir.
Cihaz Tarafsızlığı Kuralları: Önceden yüklenmiş uygulamaların silinmesi ve farklı kaynaklardan uygulama yüklenmesi gibi uygulamalar desteklenir.
İş Kullanıcılarının Korunması: İş kullanıcıları ve reklam verenler için koruma hakları sağlanır.
Bazı Paketleme Uygulamalarının Yasaklanması: Belirli paketleme uygulamalarına yasak getirilir.
Veri Taşınabilirliği ve Erişilebilirlik: İş ve son kullanıcılar için daha yüksek düzeyde veri portatifliği, uyumluluk ve veri erişimi sağlanır.
Uymama Durumunda Cezalar: Kurallara uymayan şirketler, küresel cirolarının %10’una kadar ceza ile karşılaşabilir.

Gatekeeper Firmalar DMA Kapsamında Neler Yapacaklar?

Google

1. 1. AB kullanıcılarının hangi hizmetlerin verilerini paylaştığını seçmelerine izin veriyor.
  2. Google kendi ürünleri arasında veri paylaşımını artık izine tabi tutacak. Bu veri paylaşımı reklamların kişiselleştirilmesinde etkin rol oynuyor. Bazı hizmetlerin bu amaçlar için veri paylaşmaya devam edip etmediğini sormak için ek bir onay bannerı sunacaklar.
  3. Android’de, kullanıcılara farklı arama motorları arasından seçim yapma olanağı sunan yeni bir tarayıcı seçeneği ekleniyor.
  4. Chrome tarayıcısı da arama motorları için benzer bir seçenek ekranına sahip olacak ve 6 Mart’tan sonra Avrupa Ekonomik Alanı’nda satın alınan cihazlarda görünecek.
  5. Google’ın kendi hizmetlerini Arama sıralamasında üçüncü taraf hizmetlerine göre daha fazla ayrıcalıklı bir şekilde işlemesine izin verilmeyecek. (Google Flights, Google Hotels gibi arama sorgusunda sağ tarafta eklenti gibi gözüken yerler artık kendine çok yer bulamayacak.)
  6. Karşılaştırma sitelerini daha fazla öne çıkaracağını da duyurdular.
  7. Bir Android telefon kullanırken, varsayılan arama motorunu veya tarayıcıyı kolayca değiştirebilirsiniz. DMA kapsamında, Google ve diğer belirlenmiş şirketler ek seçenek ekranları göstermek zorunda kalacaklar. Bu ek seçenek ekranlarını, bir cihazı kurarken Android telefonlarda ve masaüstü ve iOS cihazlarındaki Chrome uygulamasında görmeye başlayabilirsiniz.

Meta

1. 1. Meta, Instagram ve Facebook hesaplarını birbirinden ayırma olanağına sahip olacaklarını duyurdu. Kullanıcılar Facebook Messenger’ı, Marketplace’i ve Gaming’i Facebook hesabı olmadan bağımsız bir hizmet olarak kullanabilecekler. Daha önce Facebook ve Instagram hesaplarını birbirine bağladılarsa bunları ayırabileceklerdir.
  2. Instagram ve Facebook hesaplarını bağlamış olan kişiler, hesaplarını hala Instagram ve Facebook hesapları arasında bilgi kullanılacak şekilde bağlamayı sürdürebilirler veya Instagram ve Facebook hesaplarını ayrı ayrı yöneterek bilgilerinin artık hesaplar arasında kullanılmayacak şekilde olmasını tercih edebilirler. Bu yine reklamcılık tarafını etkileyecektir.
  3. AB, EEA ve İsviçre’deki insanlar ayrıca Instagram ve Facebook’u ücretsiz olarak reklamlarla kullanma veya reklamları görmemek için abone(subscribe) olma yeteneğine sahiptir. Reklamları görmemek için abone olan kişilerin bilgileri reklamlar için kullanılmaz. Bu seçenek zaten Kasım 2023’te sunulmuştu.

Apple

1. 1. Apple, iOS üzerine alternatif uygulama mağazalarını yüklemeye izin vermeyi planlıyor. Böylece iOS işletim sistemine başka bir App Store yüklenebilecek.
  2. EU’da Apple Pay yerine NFC teknolojisine herkese açma zorunluluğu sonrası bankalar kendi uygulamaları aracılığı ile ile ödeme yapabilecekler.
  3. Alternatif ödeme yöntemleri de DMA kampsamında yapılan değişiklikler arasına giriyor ancak bu yöntemi getirme şekli Apple’ın çok tartışılabilir durum oldu.

TikTok

1. TikTok bu karara daha Avrupa’da diğer gatekeeper’lar kadar etkili olmadığını ve yeni bir oyuncu olduğunu savunarak bu karara itiraz etti. Şirketlerin ve insanların diğer platformlara bağlı olduğu kadar TikTok’a bağlı olmadığını savunuyor. Henüz bir güncelleme duyurmadı.

Google Consent Mode v2 Nedir?

Google, yeni GDPR yönetmeliği gerekliliklerine uymak amacıyla “Google Consent Mode” adında bir araç geliştirdi. Bu araç, kullanıcılara web sitelerinin çerezlerini kabul etme veya reddetme seçeneği sunarak, veri paylaşımını kontrol etmelerini sağlıyor. Bu sayede web siteleri, çerezlerin nasıl kullanıldığını daha net bir şekilde açıklayabilir ve kullanıcıların veri gizliliğini daha iyi koruyabilir. Google Consent Mode, web çerez yönetimine yeni bir standart getiriyor.

Yazan: Gürsu Yaman
User Acquisition | Performance Marketing