Mavi Yaka – Beyaz Yaka Nedir?

Mavi yaka ve beyaz yaka: çalışanları, çalışma biçimine göre sınıflandıran birer deyimdir. Mavi yakalılar bedenen, beyaz yakalılar ise zihnen çalışan kişileri ifade eder. Beyaz yaka – mavi yaka ayrımı deyimden ibaret olup iş kanunlarında/işçi haklarında en ufak fark yoktur.

NE DEĞİLDİR?

Beyaz yaka çalışanlar gelir yönüyle genellikle mavi yakadan iyi şartlara sahip olsa da mavi-beyaz ayrımı gelire göre yapılmamıştır

Halk arasında beyaz yaka deyimi genellikle plaza çalışanları için kullanılır. Bu tanımlama kısmen doğru olsa da tam olarak yeterli değildir. Sadece plaza çalışanları değil; masa başı çalışan hemen herkes beyaz yaka sınıfındadır (örnek: devlet memurları). Tanım kısmında belirttiğimiz gibi: zihin gücüyle çalışan tüm işçileri kapsamaktadır. Dolayısıyla beyaz yaka çalışanları sadece plaza insanı (plaza çalışanı) veya üst düzey yöneticiler olarak hayal etmeyin.

Mavi yakalı da sadece düşük gelirle çalışan, yoğun mesai harcayan ve asla emeğinin karşılığını alamayan, kapitalizmin sömürdüğü insanları ifade etmez. Bu tanım da doğrudur ama yetersizdir. Günde 4 saat çalışıp bir asgari ücretin 5 katını alan mavi yaka olamaz mı? Olur. Mavi yaka tanımını tekrar hatırlayalım: Ağırlıklı olarak beden gücüyle (fiziksel işlerde) çalışan kişilere mavi yakalı denir.

Beyaz Yaka ve Mavi Yaka Çalışan Örnekleri

Bir kaç örnek verip konuyu toparlayalım.

Beyaz yaka: Devlet memuru, gayrimenkul satış danışmanı, mağaza müdürü, operasyon yöneticisi, ar-ge sorumlusu, idari personel, art direktör, insan kaynakları personeli, CEO, vs.

Mavi yaka: Üretim bandı çalışanı, paket servis elemanı, elektrik teknikeri, endüstriyel bakım onarım teknikeri, depolama ve sevkiyat sorumlusu, garson, otomotiv teknikeri-teknisyeni, madenci vb.

Mavi-Beyaz Sıfatlandırması (Sınıflandırması) Nereden Gelir?

• Çalışma şartlarından dolayı çabuk kirlenebilen ve dolayısıyla kiri göstermeyen renkte kıyafet giymesi öngörülen işçiler için mavi yakalı deyimi kullanılmıştır. örnek: otomobil tamircileri genellikle mavi tulum giyer.
• Çalışma şekli yağa, pasa, kire temas etmesini gerektirmeyen; genellikle sahada olmak yerine ofis ortamında çalışan kişiler için ise beyaz yakalı deyimi kullanılır çünkü kir göstermeyen kıyafetlere ihtiyaçları olmayacağı öngörülmüştür.
• Tekrar hatırlatmakta fayda var. Beyaz – mavi yaka halk arasında kullanılan birer deyimden ibarettir.

Bir örnek daha: “İşçisin sen işçi kal” şeklinde sözleri olan şarkıdaki işçi, tulumundan anlaşıldığı üzere mavi yakalıdır 🙂